door Peter Donk
GORINCHEM – De ministerraad kwam vrijdag 15 maart 2024 bij elkaar. Wekelijks aan het eind van de vrijdagochtend, maar vandaag stond er een belangrijke beslissing op de rol van het demissionaire kabinet, namelijk de beslissing over de duikbotenorder van zeker 5,5 miljard euro. Werd het Damen of Naval? Wie gaat de vier Nederlandse onderzeeërs bouwen?
Saab en Damen Shipyards hadden de handtekening voor de samenwerking begin maart 2024 gezet om de geavanceerde Expeditionary C-71 onderzeeërs te exporteren. Het mocht niet zo zijn. Op de foto v.l.n.r. Micael Johansson, CEO Saab AB en Arnout Damen, CEO Damen Shipyards Group. (Foto Damen Shipyards Group)
Eerder deze week lekte de naam al uit van Naval. Die zou de order krijgen. Maar niets was tenslotte zeker tot het kabinetsbesluit. Vrijdagmiddag werd het duidelijk. Het werd het Franse staatsbedrijf Naval en niet de Gorinchemse scheepsbouwer Damen Shipyards Group.
Verdubbelen
Saab en Damen Shipyards waren overeengekomen om de geavanceerde Expeditionary C-71 onderzeeërs te exporteren. CEO van Damen Shipyards Arnout Damen en CEO van Saab Micael Johansson namen deze week het besluit om samen de onderzeeër, die voor de Koninklijke Marine is ontwikkeld ter vervanging van de huidige Walrusklasse, samen te exporteren. De overeenkomst zou het langetermijnperspectief op werkgelegenheid en inkomen voor het Netherlands Naval Cluster met de vervanging van de Walrusonderzeeërs door Saab-Damen verdubbelen.
Strategische economie
Nieuw is een samenwerking niet. Saab en Damen werken sinds 2015 samen om de nieuwe expeditieonderzeeër voor de Koninklijke Marine te bouwen, moderniseren en onderhouden. Dat project is zoveel meer dan het leveren van vier onderzeeërs. De Nederlandse strategische autonomie is, gezien de geopolitieke ontwikkelingen van dit moment, van cruciaal belang bij strategische projecten als de vervanging van onderzeeërs, waarbij de Nederlandse marinebasis het enige overgebleven, zelfvoorzienende cluster van de defensie-industrie in de Nederlandse DTIB is.
Canada
De twee bedrijven waren begin maart 2024 ook overeengekomen om hun geavanceerde expeditieonderzeeërs aan Canada aan te bieden. Een land dat zich in de beginfase bevindt van een soortgelijk proces om zijn dieselelektrische onderzeeërs te vervangen. “Dat biedt de Nederlandse regering een strategische beste keuze in lijn met haar Defensie-industrie Strategie 2018, diverse Kamerbrieven over dit onderwerp en de belangrijke Nationale Sectoragenda Maritieme Industrie”, schreef Damen Shipyards Group. De expeditieonderzeeër is gebaseerd op het succesvolle, beproefde en toekomstbestendige ontwerp van de A26-onderzeeërs. Het bevat de nieuwste mogelijkheden en technologieën, terwijl het modulaire ontwerp ruimte biedt voor aanpasbaarheid en nieuwe technologieën naarmate deze zich ontwikkelen, waardoor de relevantie voor de komende decennia wordt gegarandeerd.
Technologie
Via Saabs zakenwijk Kockums heeft Zweden een lange traditie in het produceren van onderzeeërs van wereldklasse. Voor dit nieuwe expeditieontwerp werkt Saab nauw samen met Damen Shipyards en een reeks Nederlandse leveranciers en wordt ondersteund door het Verenigd Koninkrijk. Vier landen exploiteren momenteel onderzeeërs en onderzeeërtechnologie ontworpen door Saab: Zweden, Australië, Japan en Singapore. Dat de order nu niet naar Saab-Damen gaat betekent volgens demissionair staatssecretaris Christophe van der Maat (VVD) van Defensie (personeel en materieel – red.) niet dat alle werkgelegenheid naar het buitenland gaat. Tien Nederlandse bedrijven gaan samenwerken met het Franse Naval bij de bouw, waaronder Royal IHC in Kinderdijk.